RANH GIỚI MÀ GIÁO VIÊN KHÔNG NÊN BƯỚC QUA

Bài viết về 03 nhóm “hình phạt” trong lớp học
Tôi từng nghĩ mình cứng rắn là điều cần thiết để dạy học hiệu quả.
Cho đến một ngày, tôi mất đi niềm tin của học trò vì chính sự cứng rắn đó.

Khi hình phạt trở thành phản xạ… thay vì chiến lược

Một buổi chiều, tôi bước vào lớp sau khi họp phụ huynh. Mệt, căng thẳng, lại nghe tiếng xì xào cuối lớp. Tôi quát.
Một em học sinh “ngồi sai bàn” – tôi bắt chuyển chỗ và viết kiểm điểm.
Em không nói gì, nhưng không quay lại lớp buổi nào nữa.

Sau này, tôi nghe bạn bè em kể lại:

“Thầy bắt em ấy đứng dậy giữa lớp, nói to là ‘em không có quyền chọn bàn ngồi’. Em ấy thấy bị làm nhục.”

Tôi không dùng đòn roi, không nặng lời. Nhưng rõ ràng… tôi đã thiếu một “nhánh” quan trọng trong kỹ năng dạy học – cụ thể là thiếu khả năng phân tích tâm lý và điều tiết hành vi trong lúc áp lực.

Phân loại hình phạt: một phần thiết yếu của kỹ năng quản lý lớp học

Thầy/Cô thân mến, không phải hình phạt nào cũng sai – nhưng rất nhiều hình phạt bị áp dụng sai cách, sai tâm lý, sai thời điểm.

Đó là lý do tôi thường phân loại hành vi kỷ luật thành 3 nhóm, như một phần không thể thiếu trong cẩm nang dạy học hiện đại:

Tôi chia các hình phạt thành 3 nhóm. Không phải để lý thuyết hóa, mà để giúp chúng ta tự soi gương:

Nhóm 1 – Những hình phạt tuyệt đối không nên có trong hành vi sư phạm:
Đòn roi, vận động thể lực quá sức, quỳ gối, làm nhục học sinh giữa lớp.
Không chỉ vì vi phạm đạo đức – mà vì chúng để lại tổn thương dài hạn cả về thể chất lẫn danh dự học trò.

Nhóm 2 – Những hình phạt có điều kiện, nên sử dụng rất thận trọng:
Viết bản kiểm điểm, mời phụ huynh, làm thêm nhiệm vụ lớp…
Những thứ này cần có thống nhất từ nhà trường, sự đồng thuận, hoặc ít nhất là minh bạch lý do.
Vì một hình phạt đúng ở mắt giáo viên, nhưng sai ở góc nhìn phụ huynh, có thể trở thành khủng hoảng truyền thông chỉ trong một cuộc gọi.

Nhóm 3 – Những hình phạt ổn, mang tính hướng dẫn, có thể sử dụng:
Chuyển vị trí ngồi, tạm thời tách khỏi nhóm, hoặc các hình thức nhắc nhở riêng tư.
Hoặc các hình thức rất nhân văn như: đọc 1 trang sách, viết 1 bức thư cho Ba Mẹ, viết thư cho chính mình, trực nhật lớp. 
Chúng không gây tổn thương – nếu Thầy/Cô giữ được sự điềm tĩnh và thấu cảm khi thực hiện.

Nếu Thầy/Cô đang hướng tới việc quản lý lớp học một cách bài bản, khoa học – thì việc hiểu và phân biệt 3 nhóm này là bước đầu tiên để tránh sai lầm đáng tiếc.

Dạy giỏi không phải là không phạt – mà là phạt đúng lúc, đúng tâm

Tôi từng chứng kiến nhiều giáo viên tâm huyết, nhưng bị hiểu lầm, bị phụ huynh khiếu nại… chỉ vì dùng hình phạt mà không lường trước hệ quả.

Có lần tôi hỏi một giáo viên tập sự (giáo sinh):
– “Tại sao em bắt học sinh chạy 10 vòng sân?”
Bạn ấy trả lời:
– “Vì em ức. Nó cứ cười khẩy khi em nói.”

Chúng ta có thể không dùng đòn roi.
Nhưng nếu hình phạt đến từ cảm xúc tổn thương cá nhân, thì dù dưới hình thức nào, nó vẫn là vũ lực.

Một người dạy giỏi không chỉ dạy tốt chuyên môn – mà còn kiểm soát được tình huống sư phạm.
Hình phạt đúng giúp học sinh điều chỉnh hành vi.
Hình phạt sai gây ra tổn thương và mất kiểm soát lớp học trong dài hạn.

Kết luận: kỷ luật không sai – nhưng sai ở cách ta dùng

Giáo viên hiện đại không tránh né hình phạt.
Chúng ta chỉ cần hiểu rõ: khi nào nên dùng, với ai, và vì điều gì.

Thầy/Cô không cần phải mềm mỏng để được gọi là “hiểu trò”.
Nhưng nếu muốn dạy học hiệu quả trong môi trường giáo dục ngày càng áp lực và minh bạch – thì hãy bắt đầu từ việc nhìn lại chính mình, ngay từ những hành động nhỏ nhất.

📌 Nếu Thầy/Cô muốn được trang bị hệ thống kỹ thuật quản lý lớp học bài bản;
đặc biệt thấu hiểu cực kỳ rõ ràng về việc KỶ LUẬT, PHẠT HỌC SINH
dưới tất cả góc nhìn: nhân văn, tâm lý, pháp lý, sư phạm,

Hãy gặp tôi tại: 
👉 Khoá học mini TÂM LÝ PHẢN XẠ HỌC ĐƯỜNG – thuộc Cẩm Nang Dạy Học của Huỳnh Khôi
📎 Xem chi tiết tại: https://camnangdayhoc.vn/tlpxhd 

Huỳnh Khôi 
Zalo: 0909 279 530